وزرا و رؤسای بانکهای مرکزی ۲۰ کشور قدرتمند اقتصادی دنیا از دیروز در پکن پایتخت چین دور هم جمع شدند تا در خصوص مهمترین اتفاقات و سیاستهای اقتصادی دنیا به بحث و گفتوگو بنشینند.
به گزارش چینستان به نقل از بنکر : این اجلاس با تلاشهای چین برای افزایش مراودات با ایران و خاورمیانه مصادف شده است. رئیس جمهوری چین طی هفتههای گذشته در جریان سفر به ایران، میلیاردها دلار قرارداهای تجاری و اقتصادی با ایران امضا کرد. اجلاس جی ۲۰ آزمون بزرگی برای اقتصاد چین محسوب میشود. کشوری که طبق تخمین صندوق بینالمللی پول، ارزش اقتصاد آن اکنون ۶/۱۷ تریلیون دلار است که از ارزش اقتصاد امریکا یعنی ۴/۱۷ تریلیون دلار، بیشتر است. چین از سال گذشته که مطابق آمارها موفق به مهار امریکا شده است، اکنون البته با برخی چالشهای داخلی نیز مواجه است. چالشهایی نظیر سقوط سهام در بازارهای اوراق بهادار چین تا مشکل نرخ پولی این کشور هماکنون فراروی اقتصاد این کشور است. چین که داعیه دار شکل دهی به نظم نوین اقتصادی دنیاست میخواهد در این اجلاس از طرح موضوعات داخلی نظیر چالش نرخ پول ملی در دستور کار اجلاس جلوگیری کند و هم شاخصههای مد نظر خود در شکل دهی به نظم نوین اقتصادی دنیا را به رخ کشورهای جی ۲۰ بکشاند.
پیشروی چین به سمت نظم نوین اقتصادی
ایجاد بانک زیر ساخت آسیا با سرمایه ۱۰۰ میلیارد دلاری، گستردن کمربند جاده ابریشم از چین تا مرزهای اروپا و گسترش دخالتهای سیاسی و اقتصادی خود در اقصی نقاط دنیا به عنوان سه محور اصلی اقدامات چین در راستای شکل دهی به این نظم نوین اقتصادیاست. درجه اهمیت و اعتبار بینالمللی بانک زیر ساخت آسیا به حدی است که کشورهای اروپایی نظیر انگلیس و سوئیس و بسیاری دیگر از کشورهای غربی به آن پیوستهاند. این مجمع بزرگترین تهدید علیه بانک جهانی به عنوان نماد سلطه اقتصاد امریکایی بر اقتصاد بینالملل شمرده میشود و با استقبال زیادی از سوی کشورهای مختلف نظام بینالملل مواجه شده است. ایران نیز به این بانک پیوسته و سهم ۲ درصدی در این بانک را از آن خود کرده است.
امریکا از ابتدای اعلام تشکیل این بانک مخالفت خود را با آن ابراز کرد. علل مخالفت امریکا با بانک سرمایهگذاری زیرساخت آسیایی نیز کاملاً مشخص است: کاهش قدرت امریکا در عرصه اقتصادی جهان با قدرت گرفتن این بانک در برابر نهادهای تحت مدیریت امریکا یعنی بانک جهانی و صندوق بینالمللی پول، افزایش قدرت چین در اقتصاد جهان، کاهش سهم دلار از مبادلات جهانی در صورت استفاده از پول ملی چین در وامهای بانک جدید و... با این حال اخیراً و پس از اینکه اقبال بینالمللی به تشکیل این بانک صورت گرفت و حتی متحدین اروپایی امریکا به آن پیوستند، ایالات متحده در یک موضع انفعالی از همکاری با این بانک سخن گفت. البته چین به همین بسنده نکرده است. تشکیل بانک توسعه جدید یا همان بانک اقتصادهای نوظهور موسوم به بریکس (برزیل، هند، چین، روسیه و آفریقای جنوبی)، نهادی برای مدیریت ذخایر ارزی کشورها (رقیبی برای صندوق بینالمللی پول) و بانک توسعه سازمان همکاری شانگهای نیز اقدامات جدی دیگر این کشور برای به چالش کشیدن نظم اقتصادی امریکایی کنونی است. به موازات این اقدام، چین در تلاش است که مازاد هزاران میلیارد دلاری منابع خود را صرف سرمایهگذاری در کشورهای دیگر کند. این سرمایهگذاری هم در آفریقا مد نظر است و هم در کشورهای محور جاده ابریشم بویژه کشورهای خاورمیانه. چین از این طریق میخواهد کنترل شاهراه اقتصادی دنیا از ماوراء چین تا اعماق اروپا را به دست گیرد. اگر چه اما و اگرهای زیادی در میان کارشناسان سیاسی و اقتصادی دنیا در موفقیت چین برای تحقق این هدف وجود دارد اما چین با قدرت پیش میرود. این کشور اخیراً قراردادهای تجاری و سرمایهگذاری با ایران و عربستان به ارزش چند صد میلیارد دلار منعقد کرده است. این کشور در امریکای لاتین جایی که حیاط خلوت امریکا نامیده شده است، ردپای قدرتمندی از خود به جای گذاشته است و به عنوان قدرتمندترین کشور عضو بریکس در حال چینش جدید بلوکهای اقتصادی علیه امریکاست. اکنون و در زمانی که برخی چالشهای داخلی اقتصاد چین را تهدید میکند، امریکا در تلاش است که نشست جی ۲۰ را به عنوان تریبونی برای طرح این مشکلات اقتصادی چین تبدیل کند؛ موضوعی که البته با واکنش منفی چینیها روبهرو شده است. «شی جین پینگ» رئیس جمهوری چین پیشتر گفته بود که کشورش خواستار نوآوری، ارتباطات و مراودات بیشتر در اقتصاد جهانی است و امیدوار است اعضای «گروه ۲۰» در نشست خود درباره این موارد بحث و تبادل نظر کنند.
اولویت های چین برای نشست جی۲۰
از دیدگاه چین ورود به مسائل داخلی کشورها، ضربه بزرگی به همایش «جی ۲۰» وارد میسازد و اجازه نخواهد داد تا توافقات سازنده و لازم درباره امور اقتصادی جهان به دست بیاید. چین در شرایطی میزبان این اجلاس مهم اقتصادی شده است که «یوان» واحد پول ملی این کشور بشدت در برابر دلار تضعیف شده و بازار سهام نابسامانیهای وسیعی را تجربه میکند و حتی شاخص سهام در بازار اوراق بهادار شانگهای، بندری که این اجلاس قرار است به مدت دو روز در آن ادامه داشته باشد، طی روزهای گذشته ۶/۴ درصد و در بورس شهر «شن جن» در جنوب چین ۷/۳ درصد کاهش یافت. ایران و چین هماکنون در سطح بالایی از مبادلات تجاری و سرمایهگذاری قرار دارند و سیاست جدی چین مبنی بر تبدیل مرکزیت تجاری دنیا به جاده ابریشم که چین و ایران مهمترین بازیگران آن محسوب میشوند، دو کشور را در شرایط حداکثری همکاری و ائتلاف سیاسی و اقتصادی قرار داده است.
ایران و خیزش اژدهای اقتصادی چین
تلاشهای چین برای بسط نظم نوین اقتصادی در دنیا برای ایران هم اهمیت راهبردی دارد چرا که ایران امید زیادی دارد که بتواند میزان مناسبی از مازاد سرمایه و منابع چین را در کشور خود جذب کند. جذب این مقدار منابع و سرمایهگذاری میتواند اقتصاد تازه از بند رها شده ایران را به سمت رشد و رونق اقتصادی فزایندهای سوق دهد.
ایران در سال آینده استفاده از ۴۵ میلیارد دلار فاینانس خارجی را در دستور کار خود قرار داده است و دستیابی به نرخ رشد ۸ درصدی در برنامه ششم توسعه را هدفگذاری کرده است. بدیهی است که جذب منابع چند صد میلیارد دلاری سرمایهگذاری خارجی مهمترین ابزار دستیابی به چنین هدفی محسوب میشود. منابعی که با توجه به شرایط اقتصاد بینالملل، بیش از هر کشور دیگری میتواند با منابع مازاد سرمایه چین تأمین شود.