از سال ۲۰۰۸ به بعد، شمار دانشجویان و دانش آموزان چینی که برای تحصیل به خارج از کشور سفر کرده رشد ۲۰ درصدی داشته و تا سال ۲۰۱۲ تعداد آن ها به ۴۱۰ هزار نفر رسید. پیش بینی می شود این رقم در سال ۲۰۱۳ به ۴۹۰ هزار نفر برسد. می توان گفت که تحصیل در خارج از کشور به یک پدیده ویژه اجتماعی در چین تبدیل شده است.
گزارش تحقیقاتی منتشر شده پایگاه اینترنتی آموزش و پرورش چین درباره جلب دانشجویان در دانشگاه های چین نشان می دهد که در سال های پیشین، شمار دانشجویانی که برای تحصیل به خارج از کشور سفر می کنند رشد بالایی داشته به ویژه در سال ۲۰۱۱ شمار آن ها به ۳۴۰ هزار نفر رسیده است. همچنین حدود ۵۰ درصد این دانشجویان در خارج از کشور در حال تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد هستند و حدود ۲۰ درصد از کل دانش آموزانی که در همان سال باید امتحان کنکور بدهند را شامل می شود.
لو تیان تیان یکی از ۳۰ هزار دانش آموز شهر پکن است که در امتحان کنکور شرکت نکرده و قصد تحصیل در دانشگاهی در خارج از کشور را دارد. وی درباره برنامه تحصیل خود گفت: به نظرم، دانشگاه خارجی از امکانات بهتر آموزشی برخوردار است. همچنین زندگی و تحصیل در خارج از کشور برای تربیت و پرورش توانایی زندگی مستقل و تحصیل سودمند است.
خانم جی لی مادر لو تیان تیان مهندس فناوری اطلاعات است و از انتخاب دختر خود پشتیبانی زیادی کرده است. وی امیدوار است که دخترش از زندگی بسیار زیبا و گوناگونی بهره مند شود. او می گوید: "دخترم بدون شرکت در امتحان کنکور در سال جاری به صورت مستقیم به یک دانشگاه خارجی برای تحصیل وارد می شود. زیرا به نظر من، اکنون برخی دانشگاه های داخلی مثل یک خط تولید فقط به دنبال تولید دانشجو هستند. اما در آموزش و پرورش خارجی به شخصیت و خصوصیات شخصی بیشتر توجه می شود. من از این موضوع بسیار خوشحال هستم.
در گذشته، تنها برخی ثروتمندان می توانستند فرزندان خود را برای تحصیل به دانشگاه های خارج از کشور بفرستند. اما به دنبال توسعه اقتصادی و بالا رفتن سطح زندگی مردم، بیشتر مردم عادی چین هم توانایی فرستادن فرزندان شان برای تحصیل در خارج از کشور را دارند.
خانم جی لی در این باره توضیح داد: "البته ما برای تحصیل در خارج از کشور هزینه بیشتری خواهیم داد، اما این برای پیشرفت دخترم در آینده سودمند است. بنابراین، ما هم با تمام نیرو از تحصیل او در یک کشور دیگر پشتیبانی می کنیم."
چین از سال ۱۹۷۷ امتحان کنکور سراسری بنا گذاشت که با توجه به جمعیت زیاد چین در چند دهه گذشته، رقابت در این امتحان بسیار شدید و حاد بوده است. با این حال، در سال های پیشین، دانشگاه های چین جلب دانشجویان خود را گسترش داده و سالانه دانشجویان بسیاری از دانشگاه ها فارغ التحصیل شده اند. این باعث شده که مساله اشتغال زایی در شرایط فعلی به یک مساله بسیار مهم تبدیل شود. سال ۲۰۱۳ مشکل ترین سال برای اشتغال زایی دانشجویان در چین خوانده می شود. تا ماه آوریل سال جاری، تنها ۲۸٫۴ درصد دانشجویان قرارداد کاری امضا کردند که در مقایسه با سال ۲۰۱۲ حدود ۱۰ درصد کاهش یافته است. به همین خاطر، بسیاری از والدین ترجیح می دهند که فرزندان خود را برای ادامه تحصیل به دانشگاه های خارج از کشور بفرستند، به نظر آن ها تحصیل در دانشگاه های خارجی برای اشتغال زایی فرزندان آن ها در آینده سودمند است.
یکی از کارشناسان آموزش و پرورش چین در این باره توضیح می دهد: با توجه به جمعیت زیاد، پیدا شدن کار برای دانشجویانی که از دانشگاه ها فارغ التحصیل می شوند، بسیار مشکل است. این تا اندازه ای نشان می دهد که آن معلومات و مهارت هایی که دانشجویان در دانشگاه داخلی فرا گرفته نمی تواند پاسخگوی نیاز کار باشد. دانشجویان از هر کدام از دانشگاه های اسم و رسم دار هم که فارغ التحصیل شده باشند باز هم مشکلات زیادی در مسیر اشتغال به کار آن ها وجود دارد. این در حالی است که دانشگاه ها و آموزشگاه های خارجی به مهارت های عملی در کار بیشتر توجه کرده اند که این یکی از علل فرستادن فرزندان در شرایط فعلی به دانشگاه های خارج از کشور از سوی والدین چینی است تا آن ها در آینده بتوانند راحت تر برای خود شغلی پیدا کنند.
به غیر از رقابت شدید و فشار زیاد در اشتغال به کار، از علل دیگر افزایش تعداد دانشجویان محصل در خارج از کشور، افزایش ارزش یوان واحد پول چین در مقایسه با ارزهای خارجی است. به عبارت دیگر به دنبال افزایش ارزش یوان، هزینه تحصیل در کشورهای خارجی نسبت به گذشته پایین تر آمده است. پنگ لی مدیر یک موسسه واسطه تحصیل در دانشگاه های خارجی شهر شن جن در این باره گفت: در سال های پیشین، پوند، دلار استرالیا و دلار کانادا در برابر یوان واحد پول چین حدود ۳۰ درصد کاهش یافته است. این باعث شده که هزینه تحصیل در خارج از کشور نیز ۳۰ درصد پایین تر بیاید. افزون بر این، بسیاری از کشورها برای جلب دانشجویان چینی سیاست های با اولویت برای آن ها تصویب و اجرا کرده اند.
چی چی مدیر بخش آموزش رایزنی فرهنگی و آموزشی سفارت انگلیس در چین در این باره گفت: در سال ۲۰۱۲، سفارت انگلیس در چین به طور کلی ۵۶ ویزای تحصیلی صادر کرده که این رقم در مقایسه با سال ۲۰۱۱ حدود ۱۱ درصد افزایش یافته است. همچنین، صدور ویزای کار برای چینی ها از سوی سفارت نیز گسترش یافته است. از ماه آوریل سال ۲۰۱۳ تا کنون، دانشجویان چینی که در انگلیس مدرک دکترا گرفته اند ویزای یک ساله برای کار در انگلیس به دست آورده اند. این خبری خوش برای دانشجویان از کشورهای مختلف در انگلیس به شمار می رود.
افزون بر دانشجویان، برخی دانش آموزان چینی نیز پس از به پایان رسیدن دوره راهنمایی به صورت مستقیم برای تحصیل به خارج از کشور می روند. این یک پدیده جدید است که در سال های گذشته به وجود آمده است. رییس بخش همکاری بین المللی مرکز خدمات تحصیل در خارج از کشور در این باره تخمین می زند: "فکر می کنم در سال ۲۰۱۳، شمار محصلینی که به خارج از کشور می روند همچنان افزایش یابد که در میان آن ها دانش آموزان نیز دیده می شوند. مرکز ما در سراسر کشور ۲۰ پایگاه آموزشی و خدماتی برای محصلین که قصد تحصیل در خارج از کشور را دارند ایجاد کرده، تا پیش از سفر به خارج از کشور برای آن ها آمادگی بیشتری ایجاد کنند."
تحصیل بسیاری از دانشجویان و دانش آموزان و اشتغال به کار آن ها در کشورهای خارجی باعث نگرانی برخی کارشناسان درباره از دست رفتن نیروهای مستعد کشور شده است. با این حال، شیون بین چی معاون پژوهشگاه آموزش و پرورش قرن بیست و یکم بر این باور است که این امر چندان هم بد نیست. که از سویی به اصلاحات آموزش و پرورش در چین یاری می رساند.
وی افزود: باید نهادهای آموزش و پرورش کشور به پدیده افزایش دانشجویان و دانش آموزان که برای تحصیل به خارج از کشور می روند بازنگری کنند و بیاندیشند و به اصلاحات و بهسازی سیستم آموزش و پرورش کشور و بالا بردن کیفیت آموزش کشور یاری رسانند.
به دنبال بالا رفتن سطح زندگی، چینی ها روز به روز بیشتر به منبع و کیفیت آموزش توجه کرده اند. با آن که اکنون بسیاری از والدین چینی فرزندان خود را برای تحصیل به خارج از کشور فرستاده اند، اما کماکان بهبود و اصلاحات آموزش و پرورش کشور امیدوار کننده به نظر می رسد. خانم جی لی در این باره گفت: "اصلاحات آموزش و پرورش چین از سال های پیش آغاز شده و روز به روز بهتر شده است. به نظر من در آینده به طور حتم دانشجویان بیشتر مایل هستند در داخل کشور تحصیل کنند. تحصیل در داخل و یا خارج از کشور انتخاب خانواده های مختلف است و این به معنای وجود مسایل زیاد در آموزش و پرورش چین نیست. ما به اصلاحات و بهسازی آموزش و پرورش کشور در آینده بسیار امیدوار هستیم."
