هر سال در ماه مارس، حزب کمونیست چین دو نشست مقدماتی برگزار میکند: یکی برای انتخاب قانونگذاران ارشد (کنگره ملی خلق یا NPC) و دیگری برای انتخاب نهاد مشورتی عالی سیاسی (کنفرانس مشورتی سیاسی خلق چین یا CPPCC). این دو نشست در ترکیب با هم ۵ هزار مقام حزبی را جذب کرده و دستور کار دولت در سال آینده را برای آنها مطرح میکند.
امسال جلسه CPPCC روز پنجشنبه (۳ مارس) برگزار شد در حالی که نشست NPC روز شنبه کار خود را شروع کرد. آنها نمایش قدرت و اعتماد به نفس دولتی در چین هستند. وجه ممیزه «دو نشست» این است که به روزنامهنگاران خارجی اجازه حضور در کنفرانسهای خبری داده نمیشود. آنها همچنین از ورود به هتلهایی در نزدیکی برگزاری این نشستها ممنوع هستند مگر به مدت محدود. از روزنامهنگاران چینی هم خواسته میشود که فقط گزارشهای رسمی را منتشر سازند. این مدت زمان دو هفتهای، زمانی است که چند هزار قانونگذار و مقام ارشد دولتی در پکن گرد هم جمع میشوند تا نشان دهند سیستم تکحزبی چین در نهایت شفافیت قرار دارد. بدیهی است که کنگره ملی خلق اهمیت زیادتری نسبت به CPPCC دارد. اصولا بسیاری، این دو نشست را با کنگره ملی خلق میشناسند و آن را «نشست کنگره» نام مینهند. در همین رابطه نیویورکتایمز برای نشان دادن اهمیت خبر پرسشهایی مطرح و خود به آن جواب میگوید:
آیا این کنگره سالانه قدرتی واقعی دارد؟
بله اما نه زیاد. این چند هزار نفری که گرد هم میآیند عمدتا مقامهای رسمی و حزبی هستند که جرأت به چالش کشیدن رهبری را ندارند. اقتدار سیاسی نهایی در دست حزب کمونیست چین است که کمیته دائمیاش به رهبری شی جین پینگ سیاستها را تعیین میکند.
ناظران باید در انتظار چه چیزی باشند؟
در این نشست میتوان انتظار اولویتهای مهم سیاسی و اقتصادی را داشت. در واقع، این نشست میتواند دستور کارهای اقتصادی- سیاسی کشور را طی سال آینده تعیین کند. مقامها از نشستهای گذشته بهعنوان فرصتی برای ارسال پیامهایی مانند اتمام سیاست تک فرزندی استفاده کردهاند. چین معمولا بودجه نظامی خود را در همین نشست بررسی میکند. البته آمارهایی کلی ممکن است اعلام شوداما جزئیات فاش نمیشود و با افزایش توانمندی ارتش میتوان به افزایش بودجه نظامی پی برد. این نشست فرصتی نادر به روزنامهنگاران چینی میدهد تا به مقامها (شهرداران، استانداران، وزرا و فرماندهان ارتش) دسترسی داشته باشند.
امسال چه اتفاقی خواهد افتاد؟
انتظار میرود امسال نمایندگان کنگره سیزدهمین برنامه ۵ ساله را تکمیل کنند. این برنامه اهداف اقتصادی و اجتماعی را از ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰ تعیین میکند. چکیده این گزارشها پس از نشست کمیته مرکزی حزب کمونیست در ماه اکتبر منتشر شد. احتمال میرود این برنامه بهصورت عمومی در ۱۶ مارس و زمانی که کنگره پایان یافت انتشار یابد. با کاهش رشد چین، برنامههای اقتصادی این کشور زیر ذرهبین نگاه جهانی قرار گرفته است. بر همین اساس هم رئیسجمهور چین برای تغییر مسیر اقتصاد تحت فشار است. نخستوزیر «لی ککیانگ» روز شنبه گزارش سالانه خود را ارائه داد. در این گزارش او اهداف و میزان رشد اقتصادی کشورش را برای سال آینده اعلام کرد. در حالی که اقتصاددانان آمارهای رسمی اقتصادی چین را با دیده تردید مینگرند اما آمار و ارقام ارائه شده در این نشست که بعضا (بهصورت شفاهی) به بیرون درز کرده نشان میدهد که مقامها به شدت نگران کاهش سرعت رشد اقتصاد هستند.