بیل گیتس مدیر شرکت مایکروسافت پیش بینی کرد که روبات نوعی از فناوری است که جهان را تغییر می دهد. در عصر کنونی، کاربرد روبات صنعتی روز به روز گسترش یافته و عصر روبات به تدریج فرا می رسد.
چندی پیش، شرکت فاکسکون و شهر هاربین واقع در شمال شرقی چین به توافق رسیدند که در سال جاری میلادی یک شهرک صنایع روبات جدید راه اندازی کنند. بر اساس این توافق نامه، شرکت فاکسکون یک میلیون روبات تولید می کند و به جای برخی نیروهای کار انسان به کار می برد.
در حقیقت، علاوه بر شرکت فاکسکون، بسیاری از شرکت های متوسط و کوچک چین نیز دست به استفاده از روبات زده اند.
شرکت دانش و فناوری لی بائی شهر شنزن که در زمینه تولید سخت افزار کامپیوتر فعالیت کرده است. این شرکت از ماه مه سال ۲۰۱۱، تعداد زیادی روبات خریده و به جای کارگر برای مونتاژ قطعات مورد استفاده قرار داده اند. با این اقدام، خط تولید این شرکت که پیش از این به ۱۱۰ کارگر نیاز داشت، با ۵ کارگر در حال انجام وظایف است.
شرکت با مسوولیت محدود علمی و فنی و الکترونیکی گوان هون استان گوانگ دونگ نیز چندی پیش سه روبات برای نصب پیچ وارد کرد. هوان فو شین رییس بخش نوآوری این شرکت از کار این روبات ها بسیار راضی است. وی با اشاره به برتری های روبات نسبت به کارگران می گوید: "پیش از این هر کارگری برای نصب یک پیچ به یک دقیقه زمان نیاز داشت. اما روبات تنها با ۴۰ ثانیه آن را انجام می دهد. این در حالی است که هیچ اشتباه و خطا در کار هم وجود ندارد."
به گفته مسوول شرکت گوان هون، برای خرید این سه روبات حدود ۱۸۰ هزار یوان خرج شده است. اما این سه روبات کار شش نفر را انجام می دهد. به این ترتیب، تنها ظرف یک سال، هزینه خرید آن ها جبران می شود و تا ۳ سال آینده حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار یوان صرفه جویی انجام می گیرد. به این ترتیب، این شرکت قرار است در سال آینده ۵ میلیون دلار به خرید روبات اختصاص دهد.
چرا در سال های گذشته، بسیاری از شرکت های چینی استفاده از روبات در تولیدات خود آغاز کرده اند؟ اداره ملی آمار چین در دهه دوم ماه آوریل با انتشار داده هایی اعلام کرد که در سال ۲۰۱۲، نسبت جمعیت نیروی کار از ۱۵ تا ۵۹ سالگی در جمعیت کل کشور برای نخستین بار پایین آمده است. به طوری که تعداد نیروهای کار کاهش یافته به ۳ میلیون و ۴۵۰ هزار نفر رسیده است.
در بیش از سی سال گذشته، اقتصاد چین رشد سریع حدود ۱۰ درصدی داشته و این منوط به نیروهای غنی کار و بازار بزرگ چین است. اما پس از رشد سریع در بیش از ۳۰ سال گذشته، دستمزد نیروی کار در چین به طور مستمر بالا رفته و شرکت ها برای استخدام و جلب نیروهای کار جوان باید حقوق بیشتری اختصاص دهند.
چو دائو کوی مدیر کل شرکت اتوماسیون روبات "شین سون" شهر شن یان بزرگترین شرکت تولید کننده روبات چین در این باره گفت: با توجه به شرایط جدید کنونی، در صنایع تولیدی چین باید از الگو و فناوری جدید استفاده شود.
آمریکا در سال گذشته اجرای اصلاحات در الگوی تولید و توسعه تولید هوشمند ماشینی را اعلام کرد. اتحادیه اروپا نیز در ماه ژوئیه سال گذشته طرح مبنی بر توسعه روبات، سیستم اطلاعاتی و تجهیزات هوشمند را تصویب کرد تا الگوی جدید تولید هوشمند در آینده ایجاد شود. اگر این طرح های آمریکا و اتحادیه اروپا ثمره بخش باشد، برتری چین درباره ارزان بودن نیروهای کار از دست می رود.
این در حالی است که چین در صنایع تولیدی با چالش هایی رو به روست. از یک طرف برخی صنایع تولیدی سطح پایین چین به تدریج به آسیای جنوب شرقی، مکزیک و هند منتقل می شود. از سوی دیگر نیروهای کار چین کاهش یافته و هزینه برای استخدام نیروی کار بالا رفته است. بنابراین چین در توسعه صنایع تولید باید نوآوری و فناوری خود را به سطحی بالاتر برساند.
رقابت های شدید داخلی و بین المللی فشارهای زیادی به شرکت های تولید کننده چین وارد کرده است. این همچنین فرصت هایی برای توسعه و استفاده از روبات در صنایع تولیدی چین فراهم آورده است. استفاده از روبات برای شرکت های تولید کننده نه تنها مساله کمبود نیروی کار را حل کرده، بلکه هزینه تولید را کاهش داده و توانایی رقابتی محصولات تولید خود را تقویت بخشیده است.
استفاده از روبات در تولیدات نه تنها کیفیت کالاها را تامین کرده، بلکه کارآیی کار را بالا می برد. تا کنون بسیاری از شرکت های تولید کننده چین استفاده از روبات را آغاز کرده و یک بازار بزرگ روبات در چین شکل گرفته است. برای تسلط این بازار، تا کنون بیش از ۳۰ شهرک تولید روبات در چین احداث شده است. اما حجم بازار روبات چین و دورنمای آن به چه شکل است؟
در سال ۲۰۱۲، کلائوس زیمرمان رییس پژوهشگاه کار آلمان (دی آی دبلیو) با انتشار مقاله ای در روزنامه فایننس تایمز چاپ انگلیس نوشت: روبات ها تغییرات بزرگ و مهمی در راهبرد صنعتی چین ایجاد می کنند. بسیاری از کارشناسان در این مورد عنوان کردند که سال ۲۰۱۳ سالی است که استفاده انبوه روبات در صنایع تولید چین به طور سریع گسترش می یابد.
اما به دنبال استفاده گسترده روبات در صنایع تولید، مساله ای پیش آمده که آیا در اشتغال به کار نیروهای کار عادی به ویژه کارگران نه چندان وارد، تاثیر منفی ایجاد می کند؟
بسیاری از موسسه داران در این باره اعلام کردند که اکنون چین به تدریج با مساله کمبود نیروهای کار روبه روست. پیدا کردن کار برای نیروهای کار چندان مشکل نیست. این در حالی است که روبات ها معمولا کارهای تکراری مکانیکی و یا خطرناک و آسیب رسان به سلامت انجام دهند.
فن یی چیان رییس کارگاه جوشکاری شرکت خودروسازی گوانگ جوئو گفت: پیش از این برای انجام جوشکاری به ۸ کارگر نیاز بود و روند عمل و کار بسیار پیچیده و خسته کننده بود. گاهی اوقات حوادث کار ناشی از خستگی کارگران به وقوع می پیوست. اما با استفاده از روبات کارگر تنها با فشار دادن دکمه کنترل روبات، کارها انجام می گیرد.
وی افزود: بر اساس برنامه ریزی شرکت، نسبت اتوماسیون کارگاه به ۹۰ درصد می رسد و کارگران بیشتر مراقبت و نگهبانی از ماشین آلات و تجهیزات، بازرسی و نظارت بر کیفیت محصولات را انجام می دهند.
کاربرد انبوه روبات تقسیم بندی سنتی کار در صنایع تولید چین را تغییر خواهد داد و شغل های جدید را فراهم می کند. برای نمونه، شاغلان در زمینه تحقیق و توسعه فناوری روبات، تعمیر روبات را افزایش می دهند. با این حال، برخی صنایع از جمله صنعت خدماتی که به برقراری روابط بین انسان نیاز دارد همچنان جای روبات را نمی گیرند.
در آینده، کاربرد روبات از صنایع عالی و مخصوص به صنایع پایین و معمولی از جمله ساختمان سازی و صنعت نساجی گسترش می یابد. این در حالی است که بسیاری شرکت ها و کارخانه ها روبات را در تولیدات معمولی و فرآوری خود به کار می برند. به دنبال افزایش هزینه نیروی کار و کمبود تدریجی نیروی کار در چین، جایگزینی روبات به کارگران یک گرایش حتمی است. بنابراین، یک عصر جدید صنایع تولید فرا خواهد رسید.
منبع رادیو چین
