هنر موسیقی چین مانند فرهنگ، تاریخ و تمدن این کشور، از طریق مبادله و داد و ستد با سایر اقوام و ملل رشد کرده و همیشه مورد توجه حاکمان و مردم عادی بوده و در غم و شادی، نیایش و مراسم، رزم و بزم، جزیی از زندگی مردم این سرزمین بوده است.

تاریخچه موسیقی چینی

براساس اسناد تاریخی، چینیان از دوران پارینه سنگی از آلات موسیقی استفاده می­کردند. کشفیات باستانی به دست آمده از دوران عصر حجر نشان می­ دهد، آلات موسیقی مختلفی از سنگ و چوب و سفال از بیش از ۴۰۰۰ سال پیش در این کشور رواج داشته است. برای مثال نی­های ساخته شده از استخوان که متعلق به عصر پارینه سنگی در چین است، از قدیمی­ترین آلات موسیقی جهان هستند ویا آلات موسیقی سفالین کشف شده از منطقه­ ی شی­اَن چین، دارای قدمتی ۶۰۰۰ ساله هستند. در زمان سلسله­ ی شیا (۱۶۰۰ تا ۲۰۷۰ سال پیش از میلاد مسیح) هنر موسیقی در چین به ابزاری برای تقویت قدرت و ستایش اعمال و کردار حاکمان تبدیل شد. پیدایش موسیقی سنتی چین به دوران سلسله هوانگ­دی (امپراتور زرد) در ۴۰۰۰ سال پیش برمی­گردد، که با کشف برنز در این دوران، بر تنوع آلات موسیقی که پیش از آن تنها از چوب و سنگ و سفال بود افزوده شد. در این دوره، از آلات تلفیقی سنگ و برنز برای مراسمی مانند رفتن به جنگ، ورود به کاخ امپراتوری، مراسم قربانی کردن و جشن­ها استفاده می­شد.

در دوران سلسله­ ی جو، برای استفاده از موسیقی در مراسم نیایشی و درباری، مقررات و چارچوبی تحت عنوان "موسیقی حرکات موزون ۶ سلسله­ ی پادشاهی" تعیین و معرفی شد که هیچکس نمی­توانست از آن سرپیچی کند که گروه موسیقی دربار از  ۶۴ هنرمند و موسیقی­دان تشکیل شده بود.

در دوران سلسله­ ی هان (۲۰۶ پیش از میلاد تا۲۲۰میلادی) رشد و تکامل موسیقی همچنان ادامه یافت و موسیقی محلی با موسیقی ملی چین تلفیق شد.

در دوران سلسله­ های سویی و تانگ، قدرت سیاسی و اقتصادی چین تثبیت شد و توسعه روابط اقتصادی و فرهنگی چین با مناطق غربی، باعث رشد هرچه بیشتر انواع موسیقی چینی شد. در این دوران سبک­های "موسیقی ۷ بخشی" یا "موسیقی ۹ بخشی" از تلفیق موسیقی سنتی چینی و مناطق غربی به وجود آمد.

در دوران سلسله­ های سونگ و یوان، هنر موسیقی همچنان تکامل یافت. در این دوران موسیقی و اپرای جنوب و شمال چین تلفیق شد و بهترین موسیقی و اپرای چین به وجود آمد.

در دوران سلسله­ های مینگ و چینگ، مؤسسات موسیقی بخش خصوصی نیز وارد عرصه شدند و منجر به گسترش هرچه بیشتر موسیقی چین شدند.

با شکست چین از نیروهای انگلیسی در جنگ تریاک در سال۱۸۴۰میلادی، و نفوذ کشورهای غربی در چین، زمینه برای ورود موسیقی غربی به چین فراهم شد و تحول گسترده­ ای در موسیقی سنتی چین ایجاد کرد.

انواع آلات موسیقی سنتی چین

بر خلاف غرب که آلات موسیقی براساس صدا طبقه­ بندی می­ شوند، در چین بر اساس جنس دسته­ بندی می­ شوند. مثلا در فصل بهار از آلات موسیقی درست شده از درخت بامبو، در فصل تابستان از سازهای زهی، در فصل پاییز از زنگ­های ردیفی برنزی، و در فصل زمستان از طبل استفاده می­ شده است.

نخستین آلات موسیقی در چین از چوب و گل درست شدند و آلاتی که از نی یا نوعی کدوی میان تهی درست می­شدند، جزء آلات خاص بودند. با کشف برنز در دوران سلسله های شانگ و جو، آلات برنزی هم به آن افزوده شد. در دوران سلسله جو، از سنگ­های آویخته شده هم برای ایجاد صدا استفاده می­شد و پس از قرن بیستم، مردم چین با آلات موسیقی غربی مانند پیانو، ویولون، گیتار و ... آشنا شدند.

ابزارهای موسیقی سنتی چین به ۸ گروه تقسیم می­شود:

۱)       آلات موسیقی بامبویی: مشهورترین ابزار بامبویی، نی است که به دو صورت سوونا (نی با دهانه فلزی)؛ و گوان (نی کوتاه و بدون زنگ) در جشن­های مردمی چین مورد استفاده قرار می­گیرد.

۲)       آلات موسیقی چوبی: طبل­های چوبی، و گرزهای کوچکی که معمولا راهبان بودایی هنگام خواندن اوراد از آنها استفاده می­کردند، از این دسته هستند.

۳)       آلات موسیقی ابریشمین: زِه این آلات موسیقی از ابریشم درست شده است. از انواع این آلات می­توان به چین که نوعی سنتور است، یا سِه، و جِنگ اشاره کرد. محبوب­ترین آلت موسیقی چینی ابریشمین اِرخو یا همان کمانچه است که انواع مختلف آن در اپرای سنتی مورد استفاده قرار می­گیرد.

۴)       آلات موسیقی سفالین: این آلات شبیه سوتک هستند و از گل پخته درست شده ­اند و سون نامیده می­شوند.

۵)       آلات موسیقی فلزی: این آلات شامل زنگ­های فلزی ردیفی بودند که به چنگک آویخته می­شدند و از زمان سلسله جو متداول شدند. این آلات موسیقی در زمان جنگ برای اعلام حمله یا عقب­ نشینی مورد استفاده قرار می­ گرفتند. انواع آن گونگ، و لابا که همان شیپور ایرانی است، نام دارد و هنوز هم در معابد بودایی برای اعلام مراسم استفاده می­ شود.

۶)       آلات موسیقی سنگی: سنگ­هایی با فرم خاص مستطیلی هستند که از چنگک آویخته می­شوند و هر کدام صدای خاصی دارند.

۷)       آلات موسیقی چرمی: طبل­ ها و دهل­ های چرمی هستند که در وسط میدان آویخته شده و توسط چند نفر به صدا درمی­ آمدند.

۸)       آلات درست شده از کدو: در تنه کدو سوراخ­ هایی ایجاد می­ شود و از قسمت لوله­ ای کدو به داخل آن دمیده می­ شود که باعث ایجاد صداهای مختلفی می­ گردد. یک نوع از این آلت موسیقی "یو" نام دارد که مانند یک فلوت وارونه است. این ابزار موسیقی از قبایل کوهستانی جنوب چین نشات گرفته و هنوز هم در تایلند، لائوس و میانمار استفاده می­ شود.

Start typing and press Enter to search